El pintor de las neuronas

El pintor de la neuronas (Ramón y Cajal, científico)
VICENTE MUÑOZ PUELLES
Ilustración: PABLO TORRECILLA
Anaya. Madrid, 2006
ISBN 84-667-5196-3
Máis de 14 anos

Páxina do escritor Vicente Muñoz
Ficha e reseña editorial

Biografía novelada principalmente da infancia e xuventude de Santiagué, nome familiar de don Santiago Ramón y Cajal, "o científico español máis importante de todos os tempos". Como novela xuvenil de lectura rápida consegue achegarnos ao coñecemento humano do personaxe e ao recoñecemento dos méritos do investigador nas condicións do seu tempo.

A obra comeza a partir da súa morte na que un amigo da infancia exerce de narrador. Na primeira parte, titúlada "O descubrimento das cores", conta o nacemento e andainas por localidades aragonesas nun ambiente familiar marcado pola severidade paterna e pola represión escolar. E a segunda parte, "O descubrimento das células", remata coa sona do premio Nóbel.

--Fue aquí mismo --me dijo-- donde comprendí que la célula nerviosa es tan independiente como lo son las del tejido conjuntivo, el muscular o el epitelial. Es la unidad del sistema nervioso. Fuera de ella, no existe ningún elemento que cumpla funciones nerviosas.
Me asombró que una teoría aparentemente tan simple y el mismo tiempo tan grandiosa, hubiera sido concebida entre las paredes de aquella habitación minúscula.
--¿Y cómo es que nadie sabe nada de esa teoría tuya? --le pregunté--. ¿Por qué no es conocida como, pongamos por caso, la teoría de la evolución de Darwin?
Su voz adquirió un tono de gravedad.
--Primero, porque en nuetro país no hay un interés real por la ciencia. Nadie entiende, y menos nuestros políticos, que es la principal fuente del progreso. Y, segundo, porque la información científica no suele figura en los periódicos. (...)

Sari, soñador de mares

MARCOS S. CALVEIRO.
Blog do autor: Alfaias
Tambre (Col. Catavento nº.15), Vigo, 2006. 85 páx.
ISBN. 84-88681-49-6
Maiores de 14 anos.

Comeza este relato no ronsel deixado polo Sinbad de Cunqueiro. As derradeiras palabras de Se o vello Sinbad volvese ás illas son a cita inicial deste Sari, soñador de mares: "No mar hai que estar sempre como en visita". Mais logo cada un ten derrotas diferentes e o que conta neste caso é a viaxe do fiel rapaz ao servizo do mariño. Unha viaxe que Sari emprende coma un Telémaco á procura do pai pois coa fuxida ás agachadas de Simbad ficou orfo por segunda vez. Só lle quedou a Sari un estoxo coas codias secas de laranxa (Cfr. Sinbad de Cunqueiro) e un pergamiño na librería do xudeu Ismael.

O pergamiño tiña gravado o mapa dunhas illas, pero sen un só nome, nin país, nin río, nin unha costa próxima que as identificase. Nun recuncho, un rumbo e unha frase que recoñeceu da man do seu amo. Sari pediulle a Ismael que lle lese as letras que lle puxera Simbad.
--Os mares que soñes, navegarás --díxolle o libreiro de Xudea.
--¿E iso que quere dicir? --retrousou o neno-- Outro maldito proverbio sen sentido.
--Ti saberás, son cousas túas e do teu fuxido amo. Pero se non o comprendes, non
mereces explicación ningunha.

A mensaxe é unha invitación a seguir lendo esta obra ata o final, ata a Estrema do Mar, e saber que aínda que atopemos a Simbad nas illas Cotovías ("Sete illas coñecidas só por aqueles que as soñan") non son a final da viaxe de Sari... nin da nosa.
Lectura xuvenil para reflexivos e soñadores.

Saldos

Cos novos treitos das autoestradas do norte de Portugal, a cidade do Porto está a unha hora e media de Verín. Se esta fin de semana queredes ir de rebaixas, celebran O Mundo dos Livros: cen mil volumes a prezo de saldo. Aínda que hai que remexer moito para comprar algo nesas mesas de ata 50 libros por 5 euros!!!

Gabanza da beleza

Los ojos de mi dama brillan mucho menos Que el sol; más que sus labios roja es la cereza; ¿la nieve es blanca?: pues sus pechos son morenos; y si hebras son, son negras las de su cabeza. Rosas he visto rojas, blancas, escarlatas, mas tales rosas su mejilla no me enseña; y hay ciertos perfumes delicias más gratas que el aliento que se exhala de mi dueña. Me gusta oírla hablar, y empero, bien conozco que la música suena más cerca del cielo; nunca a una diosa he visto andar, lo reconozco; mi dama, cuando anda, pisa sobre el suelo. Y sin embargo, a fe, mi amor por tanto cuenta como otra que con falsos símiles se mienta. SHAKESPEARE

Na biografía máis breve e máis encantadora de Shakespeare, obra de Anthouny Burgess, hai espazo malia súa brevidade para o famoso soneto 130 (My Mistress' eyes are nothing like the Sun). O poema non se dirixe á muller amada por Will, esa enigmática Dama Escura, senón a un mozo, quizais tamén poeta, que caeu na frecuente tentación de esaxerar a beleza da namorada.

A sinceridade lírica de Shakespeare convértese nos dous últimos versos do soneto inglés nunha xenialidade. Pero o biógrafo Burgess, coñecido pola novela A laranxa mecánica que Kubrick levou ao cine, engade que é imposible imaxinar que o poema puidese agradar a unha muller. Obviando a cor morena que daquela non estaba de moda, qué din as lectoras de hoxe en día?

ANTHONY BURGESS, Shakespeare (La biografía más breve
y más encantadora), Ediciones Península, Barcelona, 2006

"O amor pola lectura apréndese, pero non se ensina"

Entre as lecturas que deixaron nesta casa os pasados Reis estaba precisamente Una historia de la lectura, de Alberto Manguel, na fermosa edición de Lumen que inclúe 350 ilustracións a cor. Con el podiamos alimentar ata a derradeira páxina deste caderno de apuntamentos. Por iso, no canto dun listado de intencións obvias e outras inconfesables, prefiro comezar coa imaxe extraída do libro de Manguel.

Así imaxinaban nunha revista francesa a comezos do século XIX como sería a aprendizaxe da lectura no ano 2000. Está claro que o autor non era un Verne, pero sabemos que en algo atinou cando vemos os nosos alumnos de hoxe en día colgados literalmente polas orellas con mp3 e móbiles.

O que non cambiará son as misteriosas razóns da lectura:

"El amor por la lectura es algo que se aprende pero no se enseña. De la misma forma que nadie puede obligarnos a enamorarnos, nadie puede obligarnos a amar un libro. Son cosas que ocurren por razones misteriosas, pero de lo que sí estoy convencido es que a cada uno de nosotros hay un libro que nos espera. En algún lugar de la biblioteca hay una página que ha sido escrita para nosotros"

Entrevista con Alberto Manguel